صفات مجاهدان
1. اعتقاد به الله : یک رزمنده اسلامی نخستین چیزی که باید داشته باشد اعتقاد راستین به الله است و اینکه تمام موجودات جهان را خدا آفریده و مسائل هدایت را در اختیارشان قرار داده و برای هدایت انسانها ، پیامبران خویش را فرستاده است تا برای گسترش این آئین تلاش وکوشش کنند. بنابراین او که اکنون در صحنه ی پیکار قرار می گیرد. می بایست با چنین عقیده ای به نبرد بپردازد و نیز کاری که بر خلاف این عقیده باشند در محیط جبهه عمل نکند . پرچمش لا اله الا الله است و با نام خدا عملش را شروع می کند.
پیامبر اسلام هنگامی که نیروهایش را گرد می آورد و می خواست فرمان حرکت را صادر کند می فرمود:
اغزوا بسم الله و فی سبیل الله برای نبرد با دشمن با نام خدا و در راه خدا کوچ نمایند.
و علی ع هنگام بسیج نیروها به فرمانده چنین فرمان می داد . فسر الی برکه الله: برای نبرد، با لطف و برکات خداوند و برای اجرای فرمان او حرکت کنید.
2 . هدف داری: این نیز نیاز به گفتن ندارد که هیچ مجاهدی هرگز بدون هدف به صحنه رزم نمی رود . زیرا می داند نبردش یا برای گسترش آیین حق و بیدار کردن انسانهاست، یا برداشتن سد و موانع از سر راه آیین حق ، یا نجات مستضعفان و بالاخره حاکم ساختن آیین خداوند. قرآن کریم درباره ی آنها میفرماید : یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون آنها در راه خداوند نبرد می کنند، می کشند و شهید می شوند
3 . عاقبت اندیشی و فرجام نگری: در بینش یک رزمنده مسلمان این معنی وجود دارد که زندگی در این جهان موقتی و مقدمه حیات واقعی است ، یعنی پس از چندی درنگ باید از این جهان برود و هیچ وسیله ای امکان جلوگیری از مرگ را ندارد. لذا تنها تلاش و کوشش او این است که وظیفه اش را انجام دهد و این مقدمه را به پایان ببرد .به همین جهت از هیچ چیز نمی هراسد و بدین جهان دلبسته نیست و به تعبیر معروف که از حسین ع رسیده است . و اِن کانَتِ الابدان یموت انشئت فقتل امرء بالسیف فی سبیل الله افضل هرگاه تن انسان برای مرگ آفریده شده کشته شدن انسان به وسیله ی شمشیر در راه خدا بهترین مرگ خواهد ود.
در شان نزول آیه 169 سوره آل عمران آمده که جابر از پیامبر خدا ص نقل فرموده است: «پس از شهادت پدرم، پیامبر به من فرمودند خداوند به پدرت گفت: ای بنده من ! از من چیزی بخواه. پدرت پاسخ داد که خداوندا! مرا زنده کن تا بار دیگر در راه تو کشته شوم، و پاسخ شنید که این کار انجام شدنی نیست، چیز دیگری بخواه. و او عرض کرد ، خواست من این است که کسانی را که در دنیا مانده ا ند از حال من با خبر سازی. خداوند این آیه را نازل فرمود: مپندارید کسانی که در راه خدا کشته شده اند مرده اند.. .. »بنابراین یک رزمنده مسلمان با توجه به این حقیقت می جنگد و همین است که آن پیروزی های چشمگیری می آفریند.
4 . اعتقاد به امداد های غیبی: یک رزمنده اسلامی معتقد است که وظیفه اش انجام تکلیف است. او می بایست در برابر نیروهای ضد خدائی به پا خیزد و با آنها بستیزد و معتقد است که امداد های پروردگار پشت سر او خواهد بود در نتیجه هیچگاه از تجمع کثرت دشمن نمی هراسد و از جو سازی منافقان و دشمنان داخلی ترسی به خود راه نمی دهد قران کریم می فرماید: الذین قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لکم ... : مومنان و مجاهدان در راه حق کسانی اند که وقتی به آنها گفته می شد دشمنان بر ضد شما تجمع کرده اند، از آنها بهراسید جز برایمانشان افزوده نمی گشت.
5 . اعتقاد به اطاعت از رهبری: از دیگر صفات یک رزمنده مسلمان اعتقاد به اطاعت از رهبر است، زیرا او آموخته است که قرآن کریم صریحاً می فرماید: اطیعو الله و رسوله : از خدا و پیامبرش اطاعت کنید و آموخته که مرجع تقلید و نائب امام عصر ع جانشینان به حق امامان معصوم و فرمانشان فرمان آنها و سرپیچی ازآن گناه و معصیت است. علی ع در یکی از نامه ها که به فرماندهان سپاهش نگاشته چنین می فرماید.
آنگاه که من این وظایف را انجام دادم حق اطاعت من بر شما لازم می گردد. موظفید که از فرمان من سرپیچی نکنید و در کارهایی که انجام آنها به صلاح و مصلحت است، سستی و تفریط روامدارید و دردریاهای شدائد به خاطر حق فرو روید . اگر این وظایف را نسبت به من انجام ندهید، آنکس که راه کج برود، از همه نزد من خوارتر است، سپس او را به سختی کیفر کنم . هیچ راه فراری نزد من نخواهد داشت. این فرمان را از امرای خود بپذیرید و آمادگی خود را در راه اصلاح امورتان در اختیارشان بگذارید.
آری، او خوب می داند که سرپیچی از فرمان رهبر سرپیچی از فرمان خداست، به همین جهت سستی به خرج نمی دهد. در این جا باید اضافه کرد که یک مجاهد واقعی ، اطاعت از فرماندهان مسلمان و با اخلاص که مطابق حق تصمیم می گیرند – را نیز اطاعت از رهبر و فرمانده کل قوا می داند و لذا از فرمان او سرپیچی نمی کند. در این باره شواهد فراوانی وجود دارد که در تاریخ اسلام و همچنین در طول نبرد جمهوری اسلامی بر ضد قوای کفر صدامی می توان یافت.
6 . اخلاص: با در نظر گرفتن آنچه گذشت ، روشن شد که یک رزمنده مسلمان واقعی جز به خاطر خدا نمی جنگد و هستی خویش رادر غیر راه او فدا نمی کند زیرا می داند نبرد بدون اخلاص فایده و بهره ای جز از دست دادن خود ندارد. در روایتی علی ع از پیامبر خدا ص نقل می کند:
همانا جزای اعمال را قصد از نیت است و برای هر کس ، آن چیزیست که نیت می کند، پس آنکس که به خاطر خدا و آنچه در پیش خدا است می جنگد ، اجرش با خدا است و هر کس برای دستیابی به متاع دنیا بجنگد ، چیزی جز آنچه در نیت دارد به او نخواهد رسید»
7. ایثارگر: اشاره به این نکته در همین جا لازم است به نظر می رسد که رزمنده ی اسلامی در عین اینکه طبق فرمان خدا و در راه خدا می رزمد و همه ی هستیش را فدا می کند، در عین حال یک ایثارگر نیز به شعار می آید، چرا که او با قدم گذاشتن در سر دو راهی بقائ زندگی و شهادت و بهره وری از صلابت و استواری خلاصی در برابر دشمن بهره ور است. زیرا او هیچ ترسی و هراسی ندارد.
8 . فدائی رهبر ، از دیگر صفات مجاهدان راستین راه حق توجه به این نکته است که خود را فدای رهبر می کنند ، زیرا می دانند که حفاظت از رهبر، ، حفاظت از خط «الله» و بقای آئین حق است. لذا در تاریخ اسلام می خوانیم که در جنگ احد، آنگاه که آتش جنگ سخت برافروخته شد و جان پیامبر در معرض خطر قرار گرفت ، علی ع و عده ای دیگر از مسلمانان همچون پروانه ای گرد وجود پیامبر می چرخیدند تا مبادا به آن حضرت آزاری برسد. و نیز در تاریخ حماسه ی کربلا می یابید که « زهیر بن القین» و «سعد بن عبد الله خنفی» به هنگام نماز آنچنان از جان امام حسین ع حفاظت میگردند، نیز در پاسخ سخنان شب عاشورا ی اباعبدالله خطاب به اصحابش که :« مرا بگذارید و بروید» ، پاسخ هایی آنچنان می یابد. همچنین اشاره در «مسلم بن عوسجه» هنگامی که حسین ع و حبیب ابن مظاهر بالای سرش ایستاده اند، خطاب به حبیب که : « دو دست از حسین بر ندار و حافظ او باش» ، گواه روشنی بر این مطلب است.
9 . رهایی از هرگونه وابستگی: سابقاً در درس های دیگر گفته ایم که یک رزمنده حقیقی خود را از هر گونه وابستگی دنیا رهانیده است، چراکه وابستگیها انسان را از حق باز می دارند. قران کریم نیز این مطلب را یادآور شده ، می فرماید: «قل ان کان اباؤکم و ابناوکم و اخواتکم ...» بگو اگر پدران و فرزندان و برادران وهم سران و طایفه ی شما و اموالی که بدست آورده اید و تجارتی که از کساد شدنش بیم دارید و مساکن مورد علاقه شما در نظرتان از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است، در انتظار این باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند، و خداوند جمعیت فاسق و متجاوز را هدایت نمی کند.
علی ع در ضمن یکی از سخنانش میفرماید:« ما در رکاب پیامبر انچنان مخلصانه می جنگیدیم و برای پیشبرد حق و عدالت از هیچ چیز باک نداشتیم که حتی حاضر بودیم پدران و فرزندان و عموهای خویش را در این راه اگر بر خلاف حق باشند نابود کنیم. با توجه به این دلیل است که رزمنده واقعی از هر گونه وابستگی خود می رهاند.
10 . پیروزی یا شهادت: از دیگر صفات رزمندگان واقعی این است که آنها معتقد اند که در زندگی خود به یکی از دو پیروزی و یا به تعبیر قرآن کریم به « احدی الحسینین » نائل خواهند شد. یا دشمن را درهم می شکنند و آیین حق و عدالت را بر جهان می گسترند و یا شهد شهادت می نوشند. با چنین ویژگی است که مجاهدان راه حق همواره پیروزند.
مالک اشتر فرمانده ی لشکر علی ع در من یکی از سخنانش خطاب به نفرات زیر دستش می گوید: «در قتال و مبارزه با این گروه جز کسی که قلبش مرده است. شک و تردید نمی کند، چرا که شما یکی از دو نیکی را در اختیار خواهید گرفت، یا پیروزی یا شهادت».
لذا با شجاعت و بی باکی در راه خدا می رزمند.
11 . راز داری: و نیز حداکثر تلاش مجاهد راستین اینست که اسرار نظامی را به سختی حفظ کند و در نگه داری و حفظ آن از هیچ کوشش و تلاش خودداری نکند؛ چرا که می داند افشا شدن اسرار نظامی شکست به دنبال خواهد آورد، و این هم گناه است و هم ذلت این جهان.
12 . و دیگر صفات مجاهدان:.
الف) همواره تائب هستند ، هر گاه که گناه مرتکب شوند در حال توبه می کنند ، به هر غفلت و نادانی که گرفتار آیند دست انابت به درگاه خداوندی به آسمان بلندمی کنند . همواره در پس اصلاح نفس خویش اند تا گرفتار دیو شهوت و هوس نگردند .
ب) خدا را عبادت می کنند و شب و روز به درگاه او تضرع می کنند و با اینعمل در ایمان خود ثابت قدم تر می شوند و در جهاد خصم بیشتر پای می فشارند.
ج) حمد خدای سبحان به جای می آورند و همواره خشنود اند و به عطای پروردگارشان خرسند . بدین سبب شخصیتی سالم و خالی از عقده های مردم دنیاپرست دارند همچنین دستشان بخشنده است و در تحمل رنج ها تواناترند و از جسمی سالم بهره مند هستند.
د) در زمین سیاحت می کنند تا نیک بنگرند و عبرت بگیرند و ببینند که برای آبادانی زمین چه نیروهایی به کار رفته است . انسان هایی را که خواستار هدایت اند بشناسند و پیام حق را به آنان ابلاغ کنند و نفس خود را در راه خدا به رنج افکنند.
ه) رکوع و سجود می کنند ، زیراآن دو مظهر صادق عبادت اند .
و) امر به معروف می کنند و نهی از منکر زیرا خود رابرای این مسئولیت مهم مهیا کرده اند .
ز) همواره می کوشند تا پای از حدود دین بیرون ننهند و هرگز به خود اجازه تجاوز از حد شرعی را نمی دهند و مجاهده در راه خدا را بهانه ی چنین اعمالی نمی سازند . بلکه خود را به رعایت حدود و ضوابط دین از هر کس دیگر ملتزم تر می دانند. خداوند چنین کسان را به رحمت گسترده ی خود بشارت می دهد.
منبع:
1. اعتقاد به الله : یک رزمنده اسلامی نخستین چیزی که باید داشته باشد اعتقاد راستین به الله است و اینکه تمام موجودات جهان را خدا آفریده و مسائل هدایت را در اختیارشان قرار داده و برای هدایت انسانها ، پیامبران خویش را فرستاده است تا برای گسترش این آئین تلاش وکوشش کنند. بنابراین او که اکنون در صحنه ی پیکار قرار می گیرد. می بایست با چنین عقیده ای به نبرد بپردازد و نیز کاری که بر خلاف این عقیده باشند در محیط جبهه عمل نکند . پرچمش لا اله الا الله است و با نام خدا عملش را شروع می کند.
پیامبر اسلام هنگامی که نیروهایش را گرد می آورد و می خواست فرمان حرکت را صادر کند می فرمود:
اغزوا بسم الله و فی سبیل الله برای نبرد با دشمن با نام خدا و در راه خدا کوچ نمایند.
و علی ع هنگام بسیج نیروها به فرمانده چنین فرمان می داد . فسر الی برکه الله: برای نبرد، با لطف و برکات خداوند و برای اجرای فرمان او حرکت کنید.
2 . هدف داری: این نیز نیاز به گفتن ندارد که هیچ مجاهدی هرگز بدون هدف به صحنه رزم نمی رود . زیرا می داند نبردش یا برای گسترش آیین حق و بیدار کردن انسانهاست، یا برداشتن سد و موانع از سر راه آیین حق ، یا نجات مستضعفان و بالاخره حاکم ساختن آیین خداوند. قرآن کریم درباره ی آنها میفرماید : یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یقتلون آنها در راه خداوند نبرد می کنند، می کشند و شهید می شوند
3 . عاقبت اندیشی و فرجام نگری: در بینش یک رزمنده مسلمان این معنی وجود دارد که زندگی در این جهان موقتی و مقدمه حیات واقعی است ، یعنی پس از چندی درنگ باید از این جهان برود و هیچ وسیله ای امکان جلوگیری از مرگ را ندارد. لذا تنها تلاش و کوشش او این است که وظیفه اش را انجام دهد و این مقدمه را به پایان ببرد .به همین جهت از هیچ چیز نمی هراسد و بدین جهان دلبسته نیست و به تعبیر معروف که از حسین ع رسیده است . و اِن کانَتِ الابدان یموت انشئت فقتل امرء بالسیف فی سبیل الله افضل هرگاه تن انسان برای مرگ آفریده شده کشته شدن انسان به وسیله ی شمشیر در راه خدا بهترین مرگ خواهد ود.
در شان نزول آیه 169 سوره آل عمران آمده که جابر از پیامبر خدا ص نقل فرموده است: «پس از شهادت پدرم، پیامبر به من فرمودند خداوند به پدرت گفت: ای بنده من ! از من چیزی بخواه. پدرت پاسخ داد که خداوندا! مرا زنده کن تا بار دیگر در راه تو کشته شوم، و پاسخ شنید که این کار انجام شدنی نیست، چیز دیگری بخواه. و او عرض کرد ، خواست من این است که کسانی را که در دنیا مانده ا ند از حال من با خبر سازی. خداوند این آیه را نازل فرمود: مپندارید کسانی که در راه خدا کشته شده اند مرده اند.. .. »بنابراین یک رزمنده مسلمان با توجه به این حقیقت می جنگد و همین است که آن پیروزی های چشمگیری می آفریند.
4 . اعتقاد به امداد های غیبی: یک رزمنده اسلامی معتقد است که وظیفه اش انجام تکلیف است. او می بایست در برابر نیروهای ضد خدائی به پا خیزد و با آنها بستیزد و معتقد است که امداد های پروردگار پشت سر او خواهد بود در نتیجه هیچگاه از تجمع کثرت دشمن نمی هراسد و از جو سازی منافقان و دشمنان داخلی ترسی به خود راه نمی دهد قران کریم می فرماید: الذین قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لکم ... : مومنان و مجاهدان در راه حق کسانی اند که وقتی به آنها گفته می شد دشمنان بر ضد شما تجمع کرده اند، از آنها بهراسید جز برایمانشان افزوده نمی گشت.
5 . اعتقاد به اطاعت از رهبری: از دیگر صفات یک رزمنده مسلمان اعتقاد به اطاعت از رهبر است، زیرا او آموخته است که قرآن کریم صریحاً می فرماید: اطیعو الله و رسوله : از خدا و پیامبرش اطاعت کنید و آموخته که مرجع تقلید و نائب امام عصر ع جانشینان به حق امامان معصوم و فرمانشان فرمان آنها و سرپیچی ازآن گناه و معصیت است. علی ع در یکی از نامه ها که به فرماندهان سپاهش نگاشته چنین می فرماید.
آنگاه که من این وظایف را انجام دادم حق اطاعت من بر شما لازم می گردد. موظفید که از فرمان من سرپیچی نکنید و در کارهایی که انجام آنها به صلاح و مصلحت است، سستی و تفریط روامدارید و دردریاهای شدائد به خاطر حق فرو روید . اگر این وظایف را نسبت به من انجام ندهید، آنکس که راه کج برود، از همه نزد من خوارتر است، سپس او را به سختی کیفر کنم . هیچ راه فراری نزد من نخواهد داشت. این فرمان را از امرای خود بپذیرید و آمادگی خود را در راه اصلاح امورتان در اختیارشان بگذارید.
آری، او خوب می داند که سرپیچی از فرمان رهبر سرپیچی از فرمان خداست، به همین جهت سستی به خرج نمی دهد. در این جا باید اضافه کرد که یک مجاهد واقعی ، اطاعت از فرماندهان مسلمان و با اخلاص که مطابق حق تصمیم می گیرند – را نیز اطاعت از رهبر و فرمانده کل قوا می داند و لذا از فرمان او سرپیچی نمی کند. در این باره شواهد فراوانی وجود دارد که در تاریخ اسلام و همچنین در طول نبرد جمهوری اسلامی بر ضد قوای کفر صدامی می توان یافت.
6 . اخلاص: با در نظر گرفتن آنچه گذشت ، روشن شد که یک رزمنده مسلمان واقعی جز به خاطر خدا نمی جنگد و هستی خویش رادر غیر راه او فدا نمی کند زیرا می داند نبرد بدون اخلاص فایده و بهره ای جز از دست دادن خود ندارد. در روایتی علی ع از پیامبر خدا ص نقل می کند:
همانا جزای اعمال را قصد از نیت است و برای هر کس ، آن چیزیست که نیت می کند، پس آنکس که به خاطر خدا و آنچه در پیش خدا است می جنگد ، اجرش با خدا است و هر کس برای دستیابی به متاع دنیا بجنگد ، چیزی جز آنچه در نیت دارد به او نخواهد رسید»
7. ایثارگر: اشاره به این نکته در همین جا لازم است به نظر می رسد که رزمنده ی اسلامی در عین اینکه طبق فرمان خدا و در راه خدا می رزمد و همه ی هستیش را فدا می کند، در عین حال یک ایثارگر نیز به شعار می آید، چرا که او با قدم گذاشتن در سر دو راهی بقائ زندگی و شهادت و بهره وری از صلابت و استواری خلاصی در برابر دشمن بهره ور است. زیرا او هیچ ترسی و هراسی ندارد.
8 . فدائی رهبر ، از دیگر صفات مجاهدان راستین راه حق توجه به این نکته است که خود را فدای رهبر می کنند ، زیرا می دانند که حفاظت از رهبر، ، حفاظت از خط «الله» و بقای آئین حق است. لذا در تاریخ اسلام می خوانیم که در جنگ احد، آنگاه که آتش جنگ سخت برافروخته شد و جان پیامبر در معرض خطر قرار گرفت ، علی ع و عده ای دیگر از مسلمانان همچون پروانه ای گرد وجود پیامبر می چرخیدند تا مبادا به آن حضرت آزاری برسد. و نیز در تاریخ حماسه ی کربلا می یابید که « زهیر بن القین» و «سعد بن عبد الله خنفی» به هنگام نماز آنچنان از جان امام حسین ع حفاظت میگردند، نیز در پاسخ سخنان شب عاشورا ی اباعبدالله خطاب به اصحابش که :« مرا بگذارید و بروید» ، پاسخ هایی آنچنان می یابد. همچنین اشاره در «مسلم بن عوسجه» هنگامی که حسین ع و حبیب ابن مظاهر بالای سرش ایستاده اند، خطاب به حبیب که : « دو دست از حسین بر ندار و حافظ او باش» ، گواه روشنی بر این مطلب است.
9 . رهایی از هرگونه وابستگی: سابقاً در درس های دیگر گفته ایم که یک رزمنده حقیقی خود را از هر گونه وابستگی دنیا رهانیده است، چراکه وابستگیها انسان را از حق باز می دارند. قران کریم نیز این مطلب را یادآور شده ، می فرماید: «قل ان کان اباؤکم و ابناوکم و اخواتکم ...» بگو اگر پدران و فرزندان و برادران وهم سران و طایفه ی شما و اموالی که بدست آورده اید و تجارتی که از کساد شدنش بیم دارید و مساکن مورد علاقه شما در نظرتان از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است، در انتظار این باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند، و خداوند جمعیت فاسق و متجاوز را هدایت نمی کند.
علی ع در ضمن یکی از سخنانش میفرماید:« ما در رکاب پیامبر انچنان مخلصانه می جنگیدیم و برای پیشبرد حق و عدالت از هیچ چیز باک نداشتیم که حتی حاضر بودیم پدران و فرزندان و عموهای خویش را در این راه اگر بر خلاف حق باشند نابود کنیم. با توجه به این دلیل است که رزمنده واقعی از هر گونه وابستگی خود می رهاند.
10 . پیروزی یا شهادت: از دیگر صفات رزمندگان واقعی این است که آنها معتقد اند که در زندگی خود به یکی از دو پیروزی و یا به تعبیر قرآن کریم به « احدی الحسینین » نائل خواهند شد. یا دشمن را درهم می شکنند و آیین حق و عدالت را بر جهان می گسترند و یا شهد شهادت می نوشند. با چنین ویژگی است که مجاهدان راه حق همواره پیروزند.
مالک اشتر فرمانده ی لشکر علی ع در من یکی از سخنانش خطاب به نفرات زیر دستش می گوید: «در قتال و مبارزه با این گروه جز کسی که قلبش مرده است. شک و تردید نمی کند، چرا که شما یکی از دو نیکی را در اختیار خواهید گرفت، یا پیروزی یا شهادت».
لذا با شجاعت و بی باکی در راه خدا می رزمند.
11 . راز داری: و نیز حداکثر تلاش مجاهد راستین اینست که اسرار نظامی را به سختی حفظ کند و در نگه داری و حفظ آن از هیچ کوشش و تلاش خودداری نکند؛ چرا که می داند افشا شدن اسرار نظامی شکست به دنبال خواهد آورد، و این هم گناه است و هم ذلت این جهان.
12 . و دیگر صفات مجاهدان:.
الف) همواره تائب هستند ، هر گاه که گناه مرتکب شوند در حال توبه می کنند ، به هر غفلت و نادانی که گرفتار آیند دست انابت به درگاه خداوندی به آسمان بلندمی کنند . همواره در پس اصلاح نفس خویش اند تا گرفتار دیو شهوت و هوس نگردند .
ب) خدا را عبادت می کنند و شب و روز به درگاه او تضرع می کنند و با اینعمل در ایمان خود ثابت قدم تر می شوند و در جهاد خصم بیشتر پای می فشارند.
ج) حمد خدای سبحان به جای می آورند و همواره خشنود اند و به عطای پروردگارشان خرسند . بدین سبب شخصیتی سالم و خالی از عقده های مردم دنیاپرست دارند همچنین دستشان بخشنده است و در تحمل رنج ها تواناترند و از جسمی سالم بهره مند هستند.
د) در زمین سیاحت می کنند تا نیک بنگرند و عبرت بگیرند و ببینند که برای آبادانی زمین چه نیروهایی به کار رفته است . انسان هایی را که خواستار هدایت اند بشناسند و پیام حق را به آنان ابلاغ کنند و نفس خود را در راه خدا به رنج افکنند.
ه) رکوع و سجود می کنند ، زیراآن دو مظهر صادق عبادت اند .
و) امر به معروف می کنند و نهی از منکر زیرا خود رابرای این مسئولیت مهم مهیا کرده اند .
ز) همواره می کوشند تا پای از حدود دین بیرون ننهند و هرگز به خود اجازه تجاوز از حد شرعی را نمی دهند و مجاهده در راه خدا را بهانه ی چنین اعمالی نمی سازند . بلکه خود را به رعایت حدود و ضوابط دین از هر کس دیگر ملتزم تر می دانند. خداوند چنین کسان را به رحمت گسترده ی خود بشارت می دهد
منبع:www.hejr.ir
